Çocuğun uyku problemi yaşıyor olmasında birçok etken devreye girmektedir. Bunlardan biri, düzenli bir uyku sağlamak için kullanılan uyku eğitimi teknikleridir. Aslında kısa vadede işe yarar gözükse de, uzun vadede fayda sağlamayan ve beraberinde davranış problemlerinin de eklendiği (anne-baba ve çocuk arasındaki çekişmeler sonucu) bir hal alabilmektedir. İşte, o tekniklerin en bilinenlerine genel bir bakış.

Çocuklarda Sağlıklı Uykunun Bileşenleri

       Sağlıklı bir uyku 4 bileşenden oluşmaktadır:

1)Uyku süresi: Çocuğun yaşı ilerledikçe uyuma süresi kısalmaktadır, bu normaldir.

2)Gündüz uykuları: 5 yaşına kadar devam edebilen gündüz uykuları, yine yaşla beraber ilk aylar toplamda 3  şekerleme şeklinde iken, zamanla azalmaktadır.

3)Düzenli bir uyku programı: Sabah kalkışı, gündüz şekerlemeleri, akşam yatışı ve yemek saatleri olmak üzere bölümlere ayrılması ve hepsinin her gün aynı saatlerde olması, çocuğun iç ritmini oluşturmayı sağlamaktadır.

4)Yoğunlaşmış gece uykusu: Akşam uyku saatinden, sabahın erken saatlerine kadar; geceleri uyanarak fakat ebeveynin sakinleştirmesine gerek duyulmadan tekrar devam eden uykudur (Gündüz, 2017: 16-19).

Çocuğum Neden Uyumuyor? - Uyku Tekniklerine Bir Bakış 

       Ockwell-Smith (2021)' e göre  uyku düzenini oluştururken, doğru olduğu düşünülen fakat uzun vadede fayda sağlamayan birkaç teknik:

1)Kontrollü ağlatma tekniği: Uyumak istemeyen çocuk yatağa bırakıldığında ağlamasına izin verilir – ta ki sakinleşene kadar – Oysa, alışması için yalnız bırakılan çocuğun kafası karışacaktır. Günün yaklaşık 12 saati sabırla yanında duran, ona anlayışla yaklaşan anne-babası, yatma vaktine gelindiğinde tam tersi davranıyor. Bu durumda nasıl bir dengeden ve sağlanacak güvenden söz edilebilir?

2)Kademeli olarak uzaklaşma tekniği: Bebeğin yatağından her gece biraz daha uzaklaşarak alıştırma yöntemi, ağlatma tekniğine göre daha yumuşaktır. Fakat yine aynı tutarsızlığa düşülmektedir. Çocuğun gözünden: Gündüz ilgili ve anlayışlı, gece ise mesafeli ve soğuk bir anne-baba profili.

3)Uyku için ödüllendirme tekniği: Çocuk, anne-babanın istediği saatte odasına gittiği, uyuduğu ve odasında gece boyu kaldığı için sabah onu sevimli oyuncaklarla ödüllendirmek. Kulağa olumlu gelse de, temelinde çocuk için acı verici olabilecek bir durum. Çünkü istemediği halde sırf bunu ödüllendirilmek ve anne-babasının gözüne girebilmek için yapıyor olması, onun asıl ihtiyacını karşılamayacaktır ve aynı zamanda koşullu sevildiğini düşünmesine sebep olacaktır. Anne-baba açısından ise bir süre sonra yeterli gelmemeye başlayan ödüllerin dozunun arttırılması gerekecektir. Peki nereye kadar?

4)Kendi kendini sakinleştirme tekniği: Duygusal öz düzenleme olarak da ifade edilebilecek olan bu teknik, her yaş grubuna uygun değildir. Özellikle de 5 yaş altı için. Çünkü nöro-gelişimsel olarak, beyin bu düzenlemeyi yapabilmeye henüz elverişli değildir. Bu sebeple kendi başına öfkesini, kaygısını, huzursuzluğunu dengelemesini beklemek bir yanılgı olacaktır (s. 80-85).

Kaynak:

Gündüz, S. (2016). 0-5 Yaş Arası Çocukların Uyku Özelliği ve Bunu Etkileyen Faktörler (Yüksek 

lisans tezi). Ankara Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

https://tinyurl.com/3mexp46a

Ockwell-Smith, S. (2021). Çocuğum Neden Uyumuyor? (3. Baskı). Duygu Dalgakıran (Çev.). 

İstanbul: Doğan Kitap.