2 yaş sendromu, bebeklik döneminden çocukluğa ilk adımların atıldığı ve genellikle 18. ile 36. aylar arasında yaşanan bir süreçtir. Hem çocuklar hem ebeveynler için oldukça yorucu geçebilen bu süreç, sık sık karşılaşılan inatçı tavırlar, ‘hayır’ kelimesi, öfke nöbetleri, ağlama krizleri ile kendini göstermektedir.

‘Terrible two’ olarak da bildiğimiz 2 yaş sendromu, erken dönem ergenliği olarak ele alınmaktadır. Şunu da unutmamalıyız ki; 2 yaş sendromu her ne kadar sendrom olarak adlandırılsa da bir hastalık, anormal bir durum değildir. Her bebek, gelişimi sırasında bu aşamadan geçmektedir, olağandır. Çocuğun zihinsel ve duygusal olarak yeterli olgunluğa erişmesiyle birlikte sendrom sona ermektedir. Bu sonlanış genelde 3 ila 3,5 yaş arasında olabilmekle beraber 4 yaşın sonuna kadar sürdüğü durumlar da görülebilmektedir.

2 yaş sendromu nasıl gelişir?

Bu zamana kadar, anneye bağımlı şekilde hayatını devam ettirebilen bir bebek söz konusuydu. Gelişimin getirdiği yavaş yavaş konuşmaya başlama ve yürüme özellikleri, anneden uzaklaşmayı da beraberinde getirir. Bu uzaklaşma sonucunda kazandığı özerklik ile kendini fark etmeye, bireyselleşmeye doğru yol alır. Çocuk, bu ayrı bir birey olma durumunu ise herkese göstermek istercesine davranışlar sergiler. Ben merkezli bir döneme giren çocuğun verdiği yanıtlar, sergilediği davranışlar kendini ayrı bir birey olarak kabul ettirme ve dinletme gayretine dayanmaktadır.

Bu süreçte bizi neler bekliyor?

Bu sendromu ele alırken çocuğu anlamamız için 2 yaşın getireceği özellikleri ve yenilikleri de bilmemiz, bunlara hazırlıklı olmamız önemlidir. Bu dönemde çocukların dili, çok hızlı gelişir. Ben merkezli şekilde işleyen düşünme süreçleri ve konuşmalara şahit oluruz. Ayrıca bu kendini merkeze alma durumu, bütün yaşam alanlarında deneyimlenmektedir.

Oyun sırasında tüm oyuncakların, istediği her an elinin altında olmasını, istediğinde hızlıca ona verilmesini ister. Ayrıca artık yürüyebilme, konuşabilme, tuvalet konusunda kazanılan beceriler karşısında ebeveynlerin sınırları da devreye girer. Ebeveynler tarafından getirilmesi gereken bu düzenlemeler ve kurallar da çocuk tarafından pek hoş karşılanmamakta ve bir karşıtlık gelişebilmektedir.
Çocuklar, bu gelişim döneminde çevrelerini, eylemleriyle anlamaya çalışırlar. Nesnelerle ilişkileri doğrudandır ve nesnelerin anlamı, onlara karşı eylemleriyle yorumlanmaktadır. Bu eylemler; nesnelere dokunma, vurma, ısırma, hareket ettirme şeklinde deneyimlenen yaşantılardır.

Son olarak bu gelişim sürecinde bizi bekleyen durumlardan birkaçı; inatçı olma, ters olma, yıkıcı davranışlarda bulunma, meydan okuma, ben merkezli olma, dürtüsel davranışlarda bulunma, her şeyi tek yapma isteğinde bulunma gibi durumlardır. Ancak bu durumların hepsinde de bir birey olma, kendini fark etme ve ettirme, kendini kabul ettirme çabasının varlığını hesaba katmalıyız.

Kaynak:
Başkale, H. ve Bahar, Z. (2008). Piaget’nin bilişsel gelişim kuramıyla ilgili bir gözden geçirme. DEUHYO ED 2008, 1 (2), 133-147.
Gümüş, F. (2020, 12 Mart). 2 Yaş Sendromu nedir [Sağlık rehberi yazısı]. Erişim adresi: https://www.medicalpark.com.tr/2-yas-sendromu/hg-2104
Kol, S. (2011). Erken çocuklukta bilişsel gelişim ve dil gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-21.