Gelişim psikolojisinde son çocukluk dönemi olarak adlandırılan, kız çocuklarında 6-11 yaş, erkek çocuklarında ise 6-13 yaş aralığını kapsayan dönem çocukluk döneminin artık bitiyor olduğunu anlatmaktadır. Peki, öncelikle son çocukluğa girişte çocuğun mutlu ve uyumlu bir dönem geçirebilmesi için yapması beklenen ''ödevleri'' nelerdir? Fiziksel, bilişsel, duygusal ve sosyal gelişim alanlarında krizli bir yaşı işaret eden 6 yaşta hangi değişimler gözlemlenmektedir? Ebeveynin çocuğunu bu geçiş sürecinde anlayabilmesi ve yardımcı olması açısından neleri bilmesi gerekmektedir?

6 Yaş Çocuğunun Gelişim Görevleri Nelerdir?

6 yaşa giriş, son çocukluğun da başlangıcıdır. Bu dönemde belli davranışların kazanımı beklenmektedir.  Bir eğitimci olan Having Hurst’a göre, çocuk bulunduğu yaş aralığındaki gelişim ödevlerini yerine getirmez ise mutsuzluk yaşayacağı, ancak ödevlerini yerine getirdiği sürece çocukta mutluluktan bahsedilebileceğini ifade etmektedir (Gündoğdu, t.y.).

6 yaş ile başlayan ve 11-13 yaşına kadar devam eden dönemde gelişim görevleri şöyle  sıralanabilir:

- Eğitim hayatına adım atan çocuk, akranlarıyla birlikte olumlu ilişkiler geliştirerek, beraber etkinliklerde bulunabilir.

- Kız ve erkek olarak, toplumsal cinsiyet kazanımı ile buna uygun davranışlar sergilediği görülebilir.

- Bilişsel ve psikomotor gelişimi göz önünde bulundurulduğunda okuma, yazma gibi okul eğitimindeki temel beceri kazanımına başlanabilir.

- Kendine özgü bir değerler sistemi oluşturma başlangıcıdır. Olaylar karşısında nasıl bir davranış sergilemesi gerektiğini tartmaya başlayabilir.

- Özellikle tuvalet kontrolünün sağlandığı 2 yaş dönemine benzer bir bağımsızlık dönemine adım atmıştır fakat bu seferki bağımsızlık kavramının ana teması bir işe girişirken görülen sorumluluk alma bilincidir. Yani yaptığı işin sorumluluğunu almak istediği gözlemlenebilir (Yeşilyaprak, 2018).

6 Yaş – Son Çocukluk Dönemindeki Kritik Yaş

Kritik yaş, belli yaşlarda görülen belirli davranışları temsil etmektedir. Yani bu durumda, ''o yaşa özgü'' ifadesini kullanmak mümkündür.

- ''Bu çocuğa ne oldu bilmiyorum, çok değişti.'' Annelerin bu sözleri çokça kullandığı bir yaşa girilmiştir.

- 6 yaş çocuğu, kendini dengesiz bir tutum ve davranış içerisinde bulur. Bu durum, 2,5 yaş çocuğunda görülün isyankar ve karşıt gelme davranışlarını hatırlatmaktadır. 2,5 yaştaki bağımsızlık dönemi tekrar canlanmaktadır.

- Çocuğun eylemlerindeki motivasyonda çift kutupluluk gözlemlenmektedir. Çocuk bir an annesini severken, biraz sonra ona nefret duyabilmektedir.

- Fiziksel gelişiminde de değişimler hakimdir. Süt dişleri dökülürken, kulak burun boğaz bölgelerinde hastalıklar sık görülebilmektedir.

- Okula başlayan 6 yaş çocuğu, okul öncesine göre daha fazla arkadaşa sahip olduğu ve grup oyunlarına katıldığı için ailenin ikinci plana atıldığını da görmek mümkündür (Yavuzer, 2019).

Kaynak:

Gündoğdu, R. (t.y). Bölüm 2: Gelişim Psikolojisi. Ders notları.

https://tinyurl.com/ypjjfzh7

Yeşilyaprak, B. (Ed.) (2018). Eğitim Psikolojisi: Gelişim-Öğrenme-Öğretim (21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.

Yavuzer, H. (2019). Çocuk psikolojisi (43.bs.). İstanbul : Remzi Kitabevi.