Bebek Liderliğinde Beslenme (BLW) Nedir?

Tamamlayıcı beslenme süreci, Dünya Sağlık Örgütü tarafından “bebek beslenmesinde anne sütünün bebeğin gereksinimlerini tek başına karşılamada artık yeterli olmadığı ve anne sütüyle beraber diğer besinlere ve sıvılara gerek duyulduğu zaman başlayan süreç” olarak tanımlanmaktadır. Genellikle ilk altı ay sonrasında başlayan ek gıdaya geçiş döneminde bebekler ilk kez farklı besinlerle tanışmaktadır. Bu tanışma sürecinde besinlerin dengeli, yeterli, sağlıklı ve güvenli olmasına dikkat edilmelidir. Büyüme ve gelişmenin çok hızlı şekilde gerçekleştiği bu dönemde bebeklere farklı lezzetlerde ve dokularda besinler verilerek çeşitlilik sağlanması önemli olmaktadır.

Ek gıdaya geçiş süreci birçok ebeveyn için zorlayıcı olabilmektedir. Son yıllarda meyvelerin, sebzelerin ve türlü besinlerin püre haline getirilerek bebeğe sunulmasının aksine bebeğin aktif olarak besinleri katı şekilde keşfettiği “bebek liderliğinde beslenme yöntemi” gündeme gelmiştir. Geleneksel tamamlayıcı beslenme yönteminde bebeklere özel hazırlanan püreler ilk aşamada kaşık eşliğinde tanıtılır. Yaşın ilerlemesi ve motor gelişim ile birlikte yetişkin yemeklerine geçiş yapılmaktadır. Bu geleneksel modele alternatif olarak Gill Rapley tarafından 2001-2002 yılında geliştirilen “Bebek Liderliğinde Beslenme” yönteminde ise bebekler karıştırılmamış, püre haline getirilmemiş, katı haldeki besinleri kendileri seçerek beslenmektedirler.  Bebek, neyi yiyeceğini, ne kadar yiyeceğini ve yeme hızını kendisi belirler. Bu yöntemde masada ebeveynlerin eşliği önemlidir çünkü boğulma riski gibi durumlar söz konusu olabilmektedir. Birçok yararı olmakla birlikte demir eksikliği, yetersiz enerji alımı gibi olası olumsuzluklar da göz önüne alınmalıdır. Bu durum genellikle katı olarak sunulan besinlerin meyveler veya buharda pişirilmiş sebzeler olması dolayısıyla kaynaklanabilmektedir.

Başlangıç için Nelere Dikkat Edilmeli?

-Ek gıdaya geçmiş olan ve ideal olarak 6. ayda başlatılan bu süreç dışında şu ipuçları da önemlidir; bebeğin destekli de olsa dik şekilde oturması, nesnelere uzanarak kavrayabilmesi, çiğneme hareketinin yapılabilmesi, verilen herhangi bir yumuşak besini yemeye başlamış olması ve oyuncaklarını ve nesneleri kemirmeye başlaması.

-Aile yemeklerinin, bebek liderliğinde beslenme saatleri ile aynı zaman diliminde olması oldukça faydalı olacaktır. Bebeğin ailesiyle yemek yemesi, sosyal becerilerini olumlu yönde etkiler ve bu yönteme ilgisini arttırabilir. Ayrıca düzenli yemek yeme alışkanlığı kazanmasında etkili olabilmektedir.

-Tek yapılması gereken önerilen besinleri bebeğin önüne verdikten sonra bebeğin onları kavrayarak ağzına götürmesini beklemektir. Bu süreç her ne kadar bebek tarafından yönetilmesi gerekse de olası kazalar ve boğulmaları engellemek adına sıkça gözlemliyor olmak önemlidir.

-Verilecek olan besinin, bebeğin gelişimine ve bulunduğu aya göre seçilerek hazırlanması gerekmektedir. Yutabileceği büyüklükte ve cinste besin parçalarının verilmesine özen gösterilmelidir. Başlangıç aşamasında çiğ ve büyük parçalar halinde verilmesi önerilmemektedir. Kesilmiş ve ağzında ezebileceği yumuşaklıkta olmasına dikkat edilmelidir.

-Ayrıca burada ebeveynlerin sabırlı ve hoşgörülü yaklaşımı önemli olmaktadır. Özellikle alışma dönemi, bebeğin etrafı dağıtabileceği, verilen besinleri düşürebileceği veya üzerini kirletebileceği bir süreçtir. Yönteme alışıldıkça düşürme, yere dökme, kirletme durumlarının azalacağı tahmin edilmektedir.

Yararları Neler Olabilir?

-Bebek, besinleri ayrı ayrı tanımakta ve tatmaktadır. Damak tadının zemini oluştururken besinlerin dokusunu, kokusu keşfederek onları daha iyi algılar.

-Besine uzanması, elleriyle kavraması, incelemesi ve elleriyle yiyor olması motor becerileri destekler.

-Bu yöntemle beslenen bebeklerin, dişlerini kullanma becerisinin ve pütürlü yiyeceklere alışma sürecinin daha hızlı ilerleyeceği düşünülmektedir.

-Bebek neyi, ne kadar yiyeceğini kendi belirlediği için aynı zamanda kontrollü yemenin de temelini oluşturacaktır. 

-Beslenme konusu aile arasında bir çekişme, inatlaşma konusu olmaktan çıkmakta ve oyun, ödül, ceza gibi yöntemlerin kullanılmadan yemenin önü açılmaktadır.

-Besinleri tek tek tanıyan, deneyen bebek bir sonrakinde hangi besini yiyeceğini seçerek onu ağzına götürmesi aynı zamanda karar verme mekanizmasını geliştiren bir durum olmaktadır. 

Kaynaklar

Akçaboy, M., Oğuz, M.M., Zorlu, P. ve Şenel, S. (2017). Bir olgu ile tamamlayıcı beslenmede yeni akım: Bebek liderliğinde beslenme. GMJ 28, 146-147.

Muslu, M. ve Özçelik Ersü, D. (2019). Tamamlayıcı beslenme uygulamalarında bebeğin tercihleri ve bebek liderliğinde beslenme modeli. Bes Diy Derg 47(1), 59-65.