Bütün ebeveynler; özgüveni gelişmiş, kendine yetebilen, kendi kararlarını verip bunları başarı ile uygulayabilen çocuklar yetiştirmeyi hedeflerler. Çocuğumuza sorumluluk bilincini aşılamak özgüveni gelişmiş çocuklar yetiştirmenin koşullarından biri olmakla birlikte büyük ölçüde ona sağlanan fırsatlara ve ebeveyn yaklaşımına bağlıdır. Sorumluluk bilinci, aşamalı olarak gelişen bir beceridir. Çocuğun kişisel özellikleri belirleyici olsa da sorumluluk duygusu genel olarak süreç içinde öğrenilen ve kazanılan bir beceridir.

Çocuklar Neden Sorumluluklarını Geç Yaşlarda Öğrenmeye Başlarlar?

     Aile tarafından küçük yaşlardan itibaren, çocuğun yaşına ve cinsiyetine uygun sorumluluklar verilirse, çocukta sorumluluk duygusu gelişir. Ailede çocuklukta bu duyguyu kazanmayan çocuğa ileri yıllarda bunu kazandırmak çok zor bir iştir. Bunun için ailenin, çocuğun gelişim özelliklerini çok iyi bilmesi ve bu doğrultuda çocuğa yapabileceği işlerle ilgili sorumluluk vermesi çok önemlidir. Mesela, dört-beş yaşlarında ki bir çocuk çorbasını çok rahat kendi içebilir fakat dökme ihtimali vardır. Bununla beraber çocuklar genellikle annelerinin sabrını taşıracak kadar yavaş yerler. Çocuğun etrafı kirletmesini istemeyen ve bir an önce yemek faslını bitirmesini ve sofrayı toplamayı düşünen anne çocuğa yemeğini yedirdiğinde çocuğun bilinçaltına verdiği mesaj şudur: "Ben yemeğimi kendim yiyemem, annem yedirir. Yemeği yiyecek beceriye sahip değilim."dir. Çocuğun bilinçaltında oluşan bu olumsuz yargı sorumluluk duygusunun oluşmasını engellemekle birlikte çocuğun sorumluluklarını ebeveynlerine yüklemesinin başlangıcını da oluşturmaktadır. 

      Çocuğun ne kadar yemek yiyeceğine bile anne babanın karar verdiği bir ortamda bırakın sorumluluk duygusu gelişmesini çocuk aldığı gizli mesajlarla kendine olan güveni de kaybolur ya da güven duygusu geliştiremez. Tüm yapılanlar iyi niyetle çocuğun iyiliği için yapılsa bile yöntem yanlış olunca niyet hiçbir işe yaramaz.

Ebeveynlere Öneriler:                                     

• Çocuğunuzun herhangi bir işi sizin istediğiniz gibi yapmasını beklemeyin. Ondan yapmasını istediğiniz işi mükemmel bir şekilde yapamamış olabilir. Unutmayın; buradaki amaç, çocuğunuzun bir işe başlama ve o işi bitirme becerisini kazanıyor olmasıdır.  İyi (ya da tam olarak sizin istediğiniz gibi) yapamamış bile olsa; denediği için kendisi ile gurur duyması gerektiğini ona öğretin.
• Kendisi ile ilgili görevlerde “Aitlik Hissi” kazandırın. Kendi oyuncakları, kendi giysileri, kendi yemek tabağı vb. Çocuğunuzun kendisine ait olan şeylerin sorumluluğunu alma konusunda daha istekli olacaklarını göreceksiniz.
• İşi oyun haline dönüştürün. Motivasyon, başarının birincil koşuldur. Çocuğunuzun kendisi ve ev ile ilgili sorumlulukları yerine getirmesi için yaratıcılığınızı kullanın; Mesela bir günü müzik eşliğinde ev temizleme partisine ayırın ya da "Bakalım yerdeki oyuncakları kim daha hızlı toplayacak?" yarışması düzenleyin. 
• Çocuğunuza öğretmek istediğiniz davranış ne olursa olsun bu işi basamaklandırın ve en basit basamaktan başlayın. Bir yetişkin bile dağınık bir odaya girdiğinde, nereden başlayacağını bilemediğinden umutsuzluğa düşebilir. Eğer çocuğunuzun odasını toplamasını istiyorsanız, öncellikle odasını toplama işini basamaklandırın; Birinci basamak: oyuncakları kutularına yerleştirmek, ikinci basamak: kirli ve temiz çamaşırları ayırmak, kirlileri kirli sepetine, temizleri ait oldukları yerlere yerleştirmek.
• Rutininiz olsun. Çocukların eğer bir rutinleri olursa, üzerlerine düşen görevleri daha kolay öğrenirler. Örneğin; "Banyoya girmeden kıyafetler kirli sepetine atılacak. Yemekten önce eller mutlaka yıkanacak" "Okuldan gelince montlar ve çantalar yere fırlatılmayacak, dolaba konulacak." gibi.
• Sizin de sorumluluklarınız olduğunu çocuğunuza mutlaka anlatın. Ev içinde üstlenilecek görevleri kesin ve net bir şekilde ifade edin (kesin ve net ifade ederken sert bir tutum takınmaktan özenle kaçının); aksi halde çocuğunuz her şeyi kendisi yapıyormuş gibi düşünüp görevlerinden şikâyet edebilir.
• Çocuğunuzu tehdit etmeyin. Görev ve sorumluluklarını yerine getirmediği zaman ne gibi ceza veya yaptırımlarla karşılaşabileceğini söylemek yerine, işini bitirdiğinde onu manevi yönden destekleyerek (aferin, çok güzel oldu, teşekkür ederim gibi) güven duygusunun ve sorumluluk bilincinin pekişmesini sağlayın.  Örneğin: "-Oyuncaklarını toplamazsan, parka arkadaşlarınla oynamaya gidemezsin." ifadesi sorumluluk öğretmede işe yaramadığı gibi bu tutum daha çok çocuğunuzla aranızda bir güç savaşına yol açar. Ayrıca çocuk oyuncaklarını toplamayıp, parka gitmemeyi de tercih etmesi durumu söz konusu olabilir.

      Çocukta sorumluluk bilinci, erken çocukluk döneminden itibaren anne babanın çocuğa karşı tavır ve tutumları ile gelişen ve gelişmediğinde ileri ki dönemlerde anne babayı oldukça zorlayan bir durumdur. Lütfen döke saça da olsa kendisinin yemek yemesine izin verin. Ayakkabılarını bağlaması uzun zaman alsa da kendisinin bağlamasına müsade edin. Düştükten sonra kendisinin kalkmasına izin verin. Böylelikle, hem başarma duygusunu tattığından kendine olan güveni gelişecek hem de sorumluluk bilinci oluşmaya başlayacaktır.