Tipik gelişim gösteren (yaşına göre beklenen gelişimi gösteren) ergenlerin sosyal medya bağımlılık düzeyini incelemek üzere yapılan bir çalışmaya göre ergenlerde çoğunlukla orta düzeyde sosyal medya bağımlılığı gözlemlendiği ve sınıf kademesi her ne olursa olsun (1.sınıf, 2. sınıf gibi), sosyal medya bağımlılığında bir farklılık görülmediği, dolayısıyla aynı yaş grubu ve gelişim özellikleri içerisinde yer alan ergenlere bakıldığında bunun ergenlik çağında görülen benzer özellikler ile ilişkili olduğu düşünülmektedir (Güney ve Taştepe, 2020).

Bedensel olarak iki büyük büyüme evresinden biri olarak ele alınan ergenlik dönemi, beden gelişimine eşlik eden sosyal ve duygusal olarak da büyüme ve olgunlaşmanın geliştiği fırtınalı yaşlardır. Bu yaşlarda ebeveynlerin birinci sıradaki yerini alan akranları ve ergenlerin onlara beğenilme ve kabul edilme arzusu, dijital bir çağa olarak adlandırılan günümüz çağında internet aracılığı ile kendini kabul ettirmek için bir alan yaratmaktadır. Fakat bunun sonucunda ergenleri bir bağımlılık döngüsü, ebeveynlerini ise yönetmesi gereken problemler döngüsü beklemektedir.

Sosyal Medya Bağımlılığı Nedir?

İnternet araçlarının çeşitliliği ile gelişen bağımlılık türleri benzer gelişim dönemlerinde yer alan ergenler için tek tipleşen bir bağımlılığa evrilmeye başlamaktadır: sosyal medya bağımlılığı. Işık (t.y.)' a göre sosyal medya bağımlılığı, bağımlılık kategorisinde yeni yeni yerini alıyorken, internet bağımlılığı içerisindeki hali ile boş zaman aktivitesi, sosyal ilişki kurma alanı ve ''like'' almak için fotoğraf paylaşımı gibi amaçları dahilinde olacak şekilde; cep telefonu gibi kolay ulaşılabilir araçlar ile tekrarlayan davranışları (kompulsif) geliştirdiği için uzmanlar tarafından ayrı bir bağımlılık türü olarak ele alınmaya başlanmıştır. Peki ebeveynler bu yeni baş gösteren sosyal medya bağımlılığını, internet bağımlılığı kapsamında ele alarak nasıl bir yol izleyebilirler?

Ergenlerde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Ebeveynlere Öneriler

İşte ebeveynlere rehber olabilecek öneriler:

1) Yasaklar yerine nedensellik ilişkisi kurmak – Yasaklar, istenmeyenin teşvik edilmesidir. Ergenlerde yasaklar diğer yaş gruplarına göre daha çok ters etki yaratmaktadır. Bu sebeple sosyal medya kullanımı için yasaklar yerine sınırlar koyup (nerede, ne zaman, ne kadar) bunun nedenini anlatmak önemlidir.

2) Aktivite takası - Ergenin dikkatini çekecek, yine aslında sizin belirlediğiniz sınırlar çerçevesinde aktivite seçenekleri sunmak (Goodwin, 2018).

3) Eski görüşme yöntemlerini teşvik ederek akranları ile sosyalleşmesini sağlamak – Bir kafede oturarak sohbet etmek, parkta yürüyüş yapmak, piknik yapmak gibi sosyal aktivitelerin doğal bir ortamda gerçekleşmesini sağlarken yüz yüze iletişimin önemini keşfetmelerini sağlamaya destek olmak.

4) Teknolojiyi kullanmaya başladığı andan itibaren yararlarını ve zararlarını anlatmak – Bu konuşmaların resmi ve sıkıcı olmamasına özen gösterilmelidir. Yaşı ve gelişim özellikleri dikkate alınarak sohbet havasında anlatılması uygundur.

Kaynak:

Güney, M. ve Taştepe, T. (2020). Ergenlerde sosyal medya kullanımı ve sosyal medya  bağımlılığı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi , 9 (2) , 183-190.

https://dergipark.org.tr/en/pub/ausbid/issue/59001/757713

Işık, A. (t.y.). Modern Sorun: Sosyal Medya Bağımlılığı. Uzman Yazıları. YEDAM.

https://www.yedam.org.tr/modern-sorun-sosyal-medya-bagimliligi

Goodwin, K. (2018). Dijital Dünyada Çocuk Büyütmek. T. Er (Çev.). İstanbul: Aganta Kitap.