2019 Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı sağlık, ekonomik, eğitim, toplumsal yönden etkileyen Covid-19 pandemisi, bireylerin ve özellikle çocukların doğrudan etkilenmesine neden olmuştur. Yetişkinler olarak içinde bulunduğumuz yeni yaşam düzenine uyum sağlamaya çalışırken; çocukların bilişsel gelişimleri gereği “virüs,mikrop” gibi soyut kavramları anlamlandırmaları oldukça güçtür. Çocukluk dönemi insanların gelecek yıllarındaki gelişimin temelini oluşturduğu için, çocukların bilgiyi doğru ve güvenilir şekilde ulaşması gereklidir. Doğru bilgiye ilk olarak ailede ulaşırız. Çocuklar anne ve babalarını gözlem – taklit yoluyla rol model aldıkları için ebeveynlerin düşünceleri ve davranışları, pandemi döneminde neler yaptıkları, çocuklarıyla geçirdikleri vakitte neler paylaştıkları salgın sürecinin sağlıklı bir şekilde atlatılması için önemlidir. COVID-19’un bireylerin sosyal yaşantılarına, ilişkilerine ve eğitim-öğretim hizmetlerine olumsuz olarak yansımaktadır. Ülkeler ve yerel yönetimler, Coronavirüs (Covid-19) pandemisinin yayılmasını yavaşlatmak amacıyla, ev hapsi, seyahat yasakları ve okul kapatma gibi tedbirler almak zorunda kalmışlar, okulların kapatılmasıyla birlikte milyonlarca çocuk, genç ve yetişkin, okullara ve üniversitelere gidememektedir (Giannini & Lewis, 2020). Birtakım kısıtlamalarla birlikte yetişkinlik, çocukluk, yaşlılık gibi farklı yaş gruplarındaki bireyleri ruh sağlığını da etkilemiştir. Alınan birçok önlem virüsün yayılma hızının azalmasını sağlasa da çocukların eğitim hayatına online devam etmek zorunda kalmaları, çocukları psikolojik ve fiziksel yönden olumsuz etkilenmiştir. Günümüzde teknoloji kullanımının atmasına bağlı olarak hareketsiz yaşam tarzı ve fiziksel aktivite kısıtlığı oranı toplumumuzda her geçen gün artmaktadır. Bu benimsenen yaşam tarzından her yaş grubu özellikle gelişme çağında olan çocuklar olumsuz yönden etkilenmektedir. Meydanlıoğlu (2015) , son yıllarda çocukların fiziksel aktivite düzeylerinin giderek azaldığını ifade etmektedir. Fiziksel aktivitenin azalması fizyolojik rahatsızlıkla birlikte psikolojik problemleri de beraberinde getirmiştir. COVID-19 pandemi sürecinde çocuklar öfke, değersizlik, korku, üzüntü, suçluluk, kaygı gibi duyguları hissedebilir ve bu duyguları farklı şekillerde çevredeki bireylere yansıtabilirler (Boelen ve Spuij, 2013; Scheeringa, Zeanah ve Cohen, 2011). Pandemi döneminde tüm bu yaşanabilecek olumsuz etkilere rağmen çocukların yaşadıkları, hisettikleri ve gösterdikleri tepkileri azaltmalarına yardımcı olabilecek, ebeveynlerin desteği ile çocukların fiziksel aktivite azlığını minimum seviyeye indirebilmek, psikolojik dayanıklılığını artırabilmek mümkün. İşte bende sizlere küresel salgın olan Covid-19 pandemisinin, öncelikle bireyde psikolojik ve fiziksel yönden sebep olduğu olumsuz etkileri ortadan kaldırmak, çocukların evde kaldığı süreçte fiziksel aktivitelerini artırarak psikolojik yönden daha iyi hale getirme amacıyla hem ailelerin hem de çocukların evde uygulayabileceği kolay, ekonomik ve eğlenceli eğitsel oyun aktivitelerinin yapıldığı birkaç öneriler sunacağım. Ercan ve Arkadaşlarına göre (2020) belli yaş gruplarında çocukların ruhsal, zihinsel, motor, sosyal becerilerini kazanmalarını sağlayan belli aktiviteler vardır. Bunlar 3-6 yaş grubu için oyun ve okul öncesi eğitim, 6-10 yaş için okul ortamı, öğretmenler ve yaşıtlarıyla ilişki kurmak, ergenler için akran grupları ve okuldur. Covid-19 salgını tüm bu durumları ne yazık ki sekteye uğratmıştır. Bu nedenle ebeveynlerin çocuklarıyla birlikte geçireceği vakit önemlidir. Yalnız birlikte vakit geçirmekten kasıt saatlerin çokluğu değil, geçirilen zamanın “kaliteli” olmasıdır. UNICEF (2020c) çocuklarla birebir zaman geçirmenin çocukların sevildiğini ve güvende hissetmesini sağlayacağını vurgulayarak geçirilen bu zaman diliminde televizyon ve telefonun kapatılarak zaman geçirilmesini önermektedir. Oyun; çocuğun bedensel, sosyal ve bilişsel yeteneklerini geliştirmede, ruhsal durumunu anlamada, kişiliğinin olumlu yönde geliştirilmesinde etkin bir işleve sahiptir (Erbay ve 2 Durmuşoğlu 2012). Oyun oynamak çocukların çok ciddi bir ihtiyaçtır. Tüm gelişim alanlarına katkı sağlamakla birlikte çocukların ince ve kaba motor gelişimine etkisi daha fazladır. Literatürdeki çalışmalar çocukların boş zamanlarını arkadaşlarıyla birlikte oyun oynayarak ve sportif aktiviteler yaparak değerlendirdiklerini göstermektedir (Pala ve Kolayiş, 2012; Vural ve Yılmaz, 2018). Bebeklik döneminde; nesneleri ve çevreyi tanıma çabası içerisindedirler. Emekleme ve yürüme ile birlikte etrafta gördükleri her şeyi dokunarak, atarak, ağızlarına sokarak tanımaya çalışırlar. Bu dönemde çocuklara renkli sağlığa zararsız hareketli nesneler, oyuncaklar dikkatini çekmektedir. Oyuncaklarla birlikte canlandırma yapıp eğlenceli vakit geçirebilirsiniz. 1-3 yaş döneminde; buldukları nesneler ile taklit oyunlarına başlarlar, telefon ile konuşma taklitleri yaparlar. Saklambaç, yuvarlanma, bireysel oyun ve yanında oynayanları izleme, önüne konulan engelden atlama gibi egzersizleri eğlenceli hale getirebilirsiniz. 3-6 yaş dönemi; oyun dönemi olarak da adlandırılır. Çocuklar 3 yaşa kadar nesneler ve çevreleri ile deneyim kazanırlar ve 3 yaşından sonra oyun kurmaya başlarlar. Evde veya bahçede kum, su, oyun hamuru, boyalarla oyun oynayabilir, hikaye okuyabilir veya birlikte şarkı söylebilirsiniz.  4-5 yaş çocukları; çoğunlukla evcilik, askercilik gibi hayali oyunlar oynamayı tercih ederler, izledikleri filmlerdeki karakterleri taklit ederler. Ahşap bloklar ve legolarla çeşitli inşa oyunları oynarlar. Çocuğunuzla birlikte istediği bir karaktere bürünüp canlandırmalar yapabilirsiniz. 5-12 yaş çocukları; yaratıcı sanat çalışmaları örneğin kesme, yapıştırma, boyama gibi el-göz koordinasyonunu geliştiren, aynı zamanda kurallı oyunlar, jimnastik ve yarışmalar gibi etkinlikler yapmaktan hoşlanırlar. Örnek verecek olursak demode gibi görünse de çocukların dikkat, odaklanma ve konsantrasyon becerilerini geliştiren “DEVE-CÜCE” oyunu; çocuklarınızla birlikte oynayabileceğiniz dikkat becerisini geliştiren en güzel fiziksel oyundur. 12 yaş ve üzeri çocuklar; yaratıcı sanatlar, yemek pişirmek, ev işi yapmak gibi yetişkinlerin örnek alındığı aktiviteleri yapmaktan hoşlanırlar. Pandemi sürecinde çocuklarınıza ev işlerinde küçük sorumluluklar vererek onların gelişimlerine katkı sağlayabilirsiniz. Ayrıca evde güvenle uygulanabilecek güç, denge, kontrol egzersizleri veya kombinasyonları sağlık için oldukça fayda sağlamaktadır. Örneğin; Hareketsiz kaldığımız bu dönemde çocuklarla birlikte sabah yogası yaparak güne başlayabilir ya da Youtube’da “little sports” videolarıyla günlük spor aktivitelerinize devam edebilirsiniz. Enerjilerini atmaları için güzel bir seçenek olacaktır. Tüm dünyayı sosyal, fiziksel, ekonomik ve psikolojik yönden etkisi altına alan COVİD-19 salgını; çocukların bilişsel, fiziksel ve sosyal gelişimleri göz önüne alındığında çocuklar yetişkinlere oranla daha fazla zarar görmüşlerdir. Özellikle gelişim çağında olan çocuklar dışarıda oynaması, rahatça temiz hava alması, okula gitmesi gerekirken; bu zorlu süreçte evlere kapanmak zorunda kaldı, sıkıldı… İşte tam da bu durumda yukarıda siz ebeveynlere önerdiğim ekonomik, eğitici, eğlenceli birkaç etkinlik ile pandemi sürecini daha keyifli bir şekilde atlatabilirsiniz. Kaynak: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1128102